آبشار دره ‌گاهان يا دره ‌گاوان هتل هاي يزد با ‪ 70متر ارتفاع بعنوان تنها آبشار موجود استان يزد است. آبشار فصلي دره گاهان در ضلع جنوب غربي شهر تفت و در قسمت ورودي از سمت استان فارس واقع شده است. ارتفاعي بيش از 20 متر دارد كه هتل هاي يزد در فصل بهار تا اوايل تابستان از سرچشمه هاي شيركوه آب از ييلاقات ده بالا و طزرجان به اين سمت جاري است و در ارتفاع بالاي 20 متر به صورت هتل يزد آبشار در مي آيد . آبشار زيباي درگاهان در پنج كيلومتري جنوب هتل هاي يزد شهرستان تفت و در دره اي كه به سمت دامنه هاي شيركوه، خيزبرداشته، قرار گرفته است و آب آن از بارش هاي آسماني و ذوب تدريجي برف هتل يزد هاي شيركوه تامين مي شود. زيبايي آبشار،هواي مطبوع و جلوه هاي طبيعي دره ي منتهي به آبشار،عواملي اند كه گردشگران بسياري را براي گذراندن اوقات فراغت در يك هتل هاي يزد ناحيه ييلاقي در دل كوير به هتل يزد سوي آبشار مي كشاند. آبشار دره گاهان در مواقعي به دليل كم آبي خشك مي‌شود ولي در زمان پرآبي زيبايي آن وصف نشدني است و در ميان كوه‌هاي سر به فلك كشيده از چشم‌انداز خاصي برخوردار است. شايد به دليل فصلي بودن و گاه گاه بودن آبشار اين دره است كه به اين نام معروف شده هتل هاي يزد است. اين دره داراي هتل يزد يك محوطه باستاني به نام قلعه پهلوان بادي است كه بر بلنداي صخره اي عظيم و سترگ در ساليان دور مامن شخصي به همين نام بوده كه افسانه هاي زيادي در مورد آن بر زبانها جاريست .آثار و بقاياي آن را ميتوان هتل يزد بر فراز صخره مشاهده نمود.

چشمه آبگرم مرتضي علي، از هتل صفائيه يزد جاذبه‌هاي گردشگري طبيعي در شهرستان كويري طبس در استان يزد است. اين چشمه در مسير گردشگري روستاي خرو و در فاصله ‪ 27 كيلومتري هتل مشيرالممالك يزد شهر طبس واقع شده‌ است. براي رسيدن به اين چشمه بايد حدود 5 كيلومتر پس از شهر طبس را به صورت پياده كه عمدتاً از داخل آب مي‌باشد طي كرد. در اين منطقه چشمه‌هاي هتل صفائيه يزد متعدد آبگرم و آب سرد وجود هتل مشيرالممالك يزد دارند كه بزرگ‌ترين آن‌ها را كه از درون حفره‌اي به بيرون تراوش مي‌كند را حمام مرتضي علي مي‌گويند. هتل مشيرالممالك يزد آب گرم چشمه از ديواره سمت راست به داخل رودخانه مي‌ريزد و همين، سبب ايجاد اختلاف دما در چشمه مي‌شود كه گاهي به 10 درجه نيز مي‌رسد. غلظت بيشتر آبگرم و تفاوت ساختاري آن با آب سرد جاري در كف رودخانه باعث مي‌شود كه اين آب‌ها تا مسافت حدود 300 متري بستر هتل صفائيه يزد رودخانه پيش روند در حالي هتل مشيرالممالك يزد كه به طور كامل با هم مخلوط نشده‌ و در بستر رودخانه قابل تفكيك هستند. به اين ترتيب در يك طرف رودخانه آب سرد و در طرف ديگر آبگرم جريان دارد و مي‌توان يك پا را در طرف گرم رودخانه فرو برد و پاي ديگر را در طرف سرد هتل مشيرالممالك يزد رودخانه، پديده‌ نادري كه شايد در هيچ نقطه ديگر كشور فرصت هتل صفائيه يزد تجربه آن وجود نداشته باشد. علاوه بر آن، خواص درماني آب اين چشمه‌ها مي‌تواند هتل صفائيه يزد گردشگران زيادي را به اين منطقه جذب نمايد. اين چشمه‌ها منبع تأمين آب اغلب مزارع و باغ‌هاي طبس مي‌باشد كه از طريق نهر آبي به هتل مشيرالممالك يزد اين شهر منتقل مي‌شود.

قنات زارچ، قديمي هتل سنتي مهر يزد ترين قنات در جهان است كه در استان يزد واقع شده است. طول قنات زارچ به 120 كيلومتر مي‌رسد و تعداد چاه هاي آن 2115 حلقه است. قنات زارچ يزد ، طولاني ترين قنات ايران و بيست و سومين قنات ايران هتل سنتي مهر يزد است كه در فهرست آثار ملي هتل ملك التجار يزد كشور ثبت شد. قنات زارچ داراي سه سرشاخه به نامهاي شور ، شيرين و ابراهيم خويدكي است كه در زمان هتل ملك التجار يزد حاضر فقط شاخه شور اين قنات فعال است و دو شاخه ديگر بدليل هتل سنتي مهر يزد افت سطح آب زير زميني كم آب و سپس خشك شده اند. قدمت اين قنات نزديك به سه هزارسال تخمين زده شده است و با توجه به اينكه هتل ملك التجار يزد قنات قبل از اسلام و در زمان زرتشتيان حفر شده است، برخي از هتل سنتي مهر يزد ميله هاي چاه آن به رسم آن هتل ملك التجار يزد دوران، به صورت مربع حفر شده است در بين قنوات منحصر به فرداست. قنات زارچ را بايد از نظر نوع مسير و طولاني بودن آن ،شاهكاري دانست زيرا طول مسير اصلي ، همراه با شاخه هاي هتل سنتي مهر يزد آن حدود 80 كيلومتر هتل ملك التجار يزد است . مبدأ قنات در حوالي روستاي فهرج است كه پس از طي روستاهايي مانند خويدك ،دهنو و اكرميه وارد شهر يزد گرديده از محلات مختلف شهر از جمله ميدان امير چقماق عبور هتل سنتي مهر يزد كرده و پس از گذر از هتل ملك التجار يزد مسجد جامع ،از شهر يزد خارج و بطرف زارچ حركت ميكند.

يكي از ويژگيهاي بارز شهرسازي هتل فهادان يزد محله هاي قديم يزد، كوچه ها و گذرهاي سرپوشيده آن هستند كه به آنها “ساباط” گفته مي شود. هدف از طراحي و اجراي ساباط اين است كه انسان گرمازده كوير را دمي در زير سايه خود، از تابش خورشيد هتل فهادان يزد در امان نگهدارد. ساباط هتل داد يزد در لغت به معناي راهرو، دالان و سقفي است كه بر روي كوچه ها و معابر ساخته مي شود. معماران يزدي نه تنها تمام جوانب را در ساخت داخل خانه مد نظر داشته اند، بلكه در ساخت هتل فهادان يزد كوچه هم هتل داد يزد با توجه به نيازها و شرايط اقليمي و فرهنگي مردم منطقه، ويژگيهاي ارزنده و جالب توجهي را در نظر داشته اند. يكي از خصوصيات بارز محله هاي قديمي در استان يزد، كوچه ها و گذرگاههاي هتل فهادان يزد سرپوشيده ي آن به نام «ساباط» است. ساباط‌ها (سابات) از ويژگي‌هاي معماري زيست بوم‌هاي هتل فهادان يزد گرمسير و كويري هستند. يكي هتل داد يزد از كاركردهاي سابات پديد آوردن سايه و جايگاهي خنك براي رهرگذران است.اين سازه به سبب نيمه پوشيده بودن در تابستان به پديد آمدن كوران هوا مي‌انجامد كه هواي درون هتل فهادان يزد سابات را از بيرون آن خنكتر مي كند. همين نيمه پوشيده بودن در زمستان به گرمتر شدن هواي درون سابات از بيرون آن هتل داد يزد مي انجامد. سابات‌ها همچنين مايه يكپارچگي و استواري خانه‌هاي كنارشان هستند و به آنها در پايداري در برابر هتل داد يزد نيروهاي پديد آمده از فشار سازه كمك مي‌كنند.

1212(ه.ق) درميدان خان و در كنار هتل زنبق يزد مجموعه خان يزد واقع مي‌ باشد. اين حمام در زميني به مساحت 1170 متر مربع و با زير بناي 900 متر مريع بنا هتل زنبق يزد گرديده هتل تهراني يزد كه شامل بخش هاي مختلفي از جمله گاوروتون، شاه نشين، خزينه مي‌ باشد. امروزه از اين بنا به عنوان چايخانه هتل تهراني يزد و رستوران سنتي استفاده مي‌ گردد. حمام خان (گرمابه نور) داراي سه مسير دسترس است كه آن را به ميدان خان، بازارچه كاشيگري و بافت مسكوني مجاور مرتبط مي سازد. بناي هتل زنبق يزد حمام مشتمل بر ورودي ها، هتل تهراني يزد سربينه، گرمخانه و فضاهاي مرتبط با آنها و همچنين استخري در كنار گرمخانه مي باشد. فضاي سربينه از نظر مساحت و تزيينات از ساير فضاها مشخص تر بوده و در اطراف آن سكوهاي هتل زنبق يزد نشيمن و رخت هتل تهراني يزد كن و جاي نهادن كفش تعبيه شده است. اين فضا با پوشش طاق و گنبد مسقف شده و روشنايي آن از طريق نورگير زيباي تعبيه شده در گنبد تامين مي شود. سطوح داخلي سربينه در اصل با هتل زنبق يزد نقاشي هايي هتل تهراني يزد مزين بوده كه امروزه تنها بخشي از آن تزيينات برجاي مانده است. حمام خان يزد در هتل زنبق يزد دوره اخير تعمير هتل تهراني يزد و بازسازي شده و با تغيير كاربري به چاپخانه سنتي تبديل يافته و جديداً نيز به ثبت تاريخي رسيده است.

آب انبار شش بادگير مربوط به هتل ارگ جديد يزد دوره معاصر است و در يزد، محله تپه يزد، كوچه شش بادگير واقع شده و در تاريخ 4 فروردين 1357 با شماره ثبت 1600 به‌عنوان يكي از آثار هتل پارسيان يزد ملي ايران به ثبت رسيده است. اين بنا 180سال پيش در هتل ارگ جديد يزد دوره قاجاره ساخته شده كه در سال 1371 ه. ق بازسازي شده است. اين بنا داراي دو ورودي شمالي و جنوبي است. راه پله هاي ورودي در دو طرف مخزن و در امتداد يكديگر قرار گرفته اند. راه پله ها از هتل ارگ جديد يزد دو قسمت روباز و سرپوشيده تشكيل هتل پارسيان يزد شده و سردر ورودي آنها در ابتداي قسمت سرپوشيده قرار دارد. از ورودي جنوبي توسط 55 پله به مخزن مي توان رسيد. در جلو سردر اين راه پله كه در ميانه پله 25 و 26 (از بالا) قرار گرفته ، يك هشتي با كف آجر فرش هتل پارسيان يزد قرار دارد. مخزن آب انبار مدور است و بر روي آن 6 بادگير هتل ارگ جديد يزد زيباي هشت وجهي تعبيه شده است. نيمي از اين بادگيرها مربوط به بناي اوليه آب انبار و نيم ديگر مربوط به بازسازي بنا است. بادگيرهاي جديد هتل پارسيان يزد توسط استاد علي سياه و استاد غلامرضا ساخته شده اند. هتل ارگ جديد يزد با كمي دقت در شكل بادگيرها هتل پارسيان يزد تفاوت سه بادگير قديمي با ديگر بادگيرهاي آن مشهود است. براي شهرهاي كويري همچون يزد ارزش آب بيش از هر جاي ديگر احساس مي شود . در اين شهر بيش از 75 آب انبار وجود دارد .

خانه لاريها و بادگير آن هتل لاله يزد مربوط به دوره قاجار است و در يزد، خيابان امام خميني، محله فهادان، مجاورعمارت كلاه فرنگي واقع شده و اين اثر در تاريخ 24 بهمن 1375 با شماره هتل خاتم يزد ثبت 1837 به‌عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت هتل لاله يزد رسيده‌است. ساختمان خان لاري ها با توجه به سبك كّلي منازل اعياني دور خود ساخته شده؛ يعني خانه اي است با دو قسمت اندروني و بيروني – حياط هتل خاتم يزد در مركز و قسمت هاي اعيان نشين به صورت چهار فصل در هتل لاله يزد پيرامون حياط. از قسمت شمالي به عنوان زمستانه و از قسمت جنوبي به عنوان تابستانه استفاده مي شد هتل لاله يزد كه شامل تالار و بادگير هتل خاتم يزد است. از ضلع شرقي كه شامل اتاق آيينه مطبخ سرداب و ساير فضاهاست به عنوان پاييزه و از ضلع غربي به عنوان بهار خواب استفاده مي شد. مالك آن حاج محمد ابراهيم لاري بوده است. هتل لاله يزد از اين مكان هتل خاتم يزد سابقا به عنوان خانقاه نعمت اللهي استفاده مي شده است. مساحت آن حدود 1700 متر و زير هتل خاتم يزد بنائي معادل 1200 متر مربع را داراست.

دخمه زرتشتيان را با هتل كوروش يزد نام برج خاموشان و برج سكوت نيز مي‌ شناسند. در 15 كيلومتري جنوب شرقي يزد و در حوالي منطقه صفائيه، بر بلنداي كوهي رسوبي و كم ارتفاع به نام كوه دخمه، دو عمارت سنگي مدور برج مانند با فضاي هتل كوروش يزد ميان تهي قرار دارد كه به دخمه يا دادگاه هتل اديب الممالك يزد زرتشتيان مشهور است. يكي قديمي‌ تر به نام مانكجي هاتريا (زرتشتي هندي‌الاصل) و ديگري كه جديدتر مي‌ باشد به نام گلستان معروف است كه مربوط به دوره قاجاريه هتل كوروش يزد مي‌ باشد. دخمه گلستان 25 متر قطر دارد و ارتفاع ديوار آن از سطح تپه 6 متر است. دخمه مانكجي نيز 15 متر قطر دارد. كاركرد اين برج براي هتل اديب الممالك يزد دفن جنازه‌ها بوده‌ است. در گذشته دور جنازه‌ها را بالاي برج مي‌ گذاشتند تا خوراك پرنده‌ ها شود. بعدها استخوان‌ ها را در چاهي مي‌ ريخته‌ اند. اين كار براي هتل كوروش يزد جلوگيري از آلوده شدن هتل اديب الممالك يزد خاك بوده‌ است.وسط فضاي ميان تهي دخمه چاهي وجود دارد كه به “استودان” معروف است و استخوان‌ هاي به هتل اديب الممالك يزد جاي مانده از اجساد را داخل آن مي‌ ريختند.

مدرسه ضيائيه يزد هتل كاروان يزد معروف به « زندان اسكندر » كه در خيابان امام، در محله فهادان و در مجاورت بقعه دوازده امام قرار دارد از آثار« مولاناضياءالّدين حسين رضي » پسر « شرف الّدين علي يزدي » است كه در سال 631 ق. آن را بنيان نهاد و بناي هتل كاروان يزد آن در سال 705ق. توسط هتل خوان دوحد يزد پسرانش به اتمام رسيد شبستان مدرسه داراي محراب است و در اطراف مدرسه رواق هتل كاروان يزد هايي ساخته هتل خوان دوحد يزد شده است. در حياط اين مدرسه چاهي با قطر حدود ۲ متر وجود دارد كه به فضايي سرداب مانند هتل كاروان يزد با عمق حدود ۵ متر منتهي مي شود. كف سرداب حوضي قديمي وجود دارد كه از جمله آثار به جاي مانده هتل خوان دوحد يزد از بناي اوليه ساختمان است . معماري مدرسه ي ضيائيه را مي توان از خصوصيات عصر مغولي قلمداد كرد. در هتل خوان دوحد يزد اين بنا هيچ گونه تزيينات كاشي كاري به چشم نمي خورد و تنها آثار بر جاي مانده آن خشت هتل خوان دوحد يزد خام بوده كه اين بنا را تاكنون بر پا نگاه داشته است.

مسجد جامع يزد يا همان هتل روياي قديم يزد مسجد كبير يزد يكي از با ارزش ترين ميراث هنري و گنجينه اي از معماري اسلامي است كه در خيابان امام خميني، خيابان مسجد جامع واقع شده است. باني هتل باغ مرشد يزد ساختمان اصلي مسجد را علاءالدوله گرشاسب هتل روياي قديم يزد آل بويه ـ قرن ششم هجري – مي دانند ولي مسجد كنوني مربوط به آل مظفر و تيموريان قرن هشتم و نهم هجري است. از امتيازات هتل باغ مرشد يزد هنري و معماري اين مسجد مي توان قدرت و استواري كاشيكاري هتل روياي قديم يزد هاي نفيس و جالب، سر در بلند، دو كتيبه نفيس يكي به خط كوفي و ديگري به خط ثلث بر هتل روياي قديم يزد روي كاشي لاجوردي هتل باغ مرشد يزد معرق در كنار سر در باشكوه، دو مناره زيبا و تزئينات كاشيكاري شده، ديوارهاي داخلي شبستان و زير گنبد و خارج گنبد را نام برد. ارتفاع مناره هاي آن حدود 48 متر و ارتفاع سر هتل روياي قديم يزد در آن در حدود 24 متر هتل باغ مرشد يزد مي باشد. مسجد جامع كبير در تاريخ ۳۱ تير ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۰۶ به‌عنوان يكي از آثار ملي ايران به هتل باغ مرشد يزد ثبت رسيده ‌است.